Thêm một hãng xe nữa đánh tiếng muốn tham gia sản xuất, lắp ráp xe ở Việt Nam. Đó chính là hãng xe UAZ đến từ nước Nga.
UAZ là nhà sản xuất vốn nổi tiếng với các mẫu xe off-road, xe buýt và xe tải. Tuy nhiên, UAZ có thể không được nhiều người biết đến như những hãng xe phương Tây khác. Tuy nhiên, khi nhìn thấy mẫu xe huyền thoại của hãng, chiếc UAZ 469, hẳn sẽ nhiều người sẽ cảm thấy thân thuộc hơn rất nhiều.
Bắt đầu hoạt động từ năm 1941, UAZ (Ulyanovsky Avtomobilny Zavod – nhà máy ôtô tại Ulyanovsky) là một trong những tên tuổi lớn thuộc ngành công nghiệp ôtô Liên bang Nga. Tuy không còn ở thời kỳ hoàng kim nhưng gần 80 năm hình thành và phát triển đã đánh dấu những thành công lớn của hãng xe nằm gần sông Volga với các sản phẩm đỉnh cao ở các phân khúc SUV, xe off-road, xe buýt và xe tải. Nổi bật trong số đó là “chiến binh huyền thoại” UAZ-469 được sử dụng rộng rãi trên các chiến trường châu Âu và nhiều nơi khác trên thế giới.
Trở lại thời điểm gần cuối năm 1941, khi phát xít Đức tấn công và xâm lược nước Nga, chính quyền của Joseph Stalin đã buộc phải di dời các trung tâm công nghiệp mũi nhọn sang vùng Viễn Đông – nơi được kỳ vọng là nằm ngoài tầm với của người Đức. Trong số đó có nhà máy sản xuất ôtô ZIS được chuyển về vùng Ulyanovsk – nơi tụ hội nhiều công nhân lành nghề cùng cơ sở hạ tầng vững chãi. Nhà máy ôtô tại Ulyanovsk viết tắt là UAZ cũng từ đó hình thành. Và cũng ở thời điểm đó, UAZ được coi là một nhánh của ZIS.
Tới năm 1942, nhà máy chính thức cho ra đời những sản phẩm đầu tiên. Mẫu xe đầu tiên xuất xưởng và cũng là phương tiện chủ lực của UAZ thời điểm đó là chiếc xe tải 3 tấn có tên ZIS-5.
Năm 1943 là thời điểm mang tính quyết định với UAZ. Bởi khi đó, Hồng quân Liên Xô đã đẩy lùi được phát xít Đức. Tuy nhiên, thay vì kéo nhà máy Ulyanovsky về thủ đô Moscow thì chính quyền quyết định tách riêng hai nhà máy này (UAZ và ZIS) hoạt động độc lập.
Sang năm 1944, ZIS-5 được chuyển giao cho một nhà máy khác. Trong khi đó, từ năm 1947, UAZ chuyển sang sản xuất xe tải GAZ-AA có cỡ nhỏ hơn và được mua công nghệ từ hãng Ford. Những năm sau đó, UAZ vẫn chưa tạo được tiếng vang. Thậm chí, mẫu xe mới UAZ-300 dùng động cơ từ GAZ M20 Pobeda cùng hộp số 4 cấp được giới thiệu nhưng không bao giờ được sản xuất vì thiếu năng lực trầm trọng.
Thời kỳ hoàng kim chỉ tới với UAZ từ năm 1954 – năm đánh dấu sự hình thành của bộ phận thiết kế. Tại văn phòng mới này, đội ngũ kỹ sư đã bắt tay tạo nên mẫu xe GAZ-69. Chỉ một năm sau, GAZ-69 lăn bánh khỏi Nga để vươn ra thị trường thế giới. 5 năm sau khi ra mắt, nó đã có mặt tại 22 quốc gia trên toàn thế giới, qua đó đẩy mạnh hình ảnh của UAZ trên bản đồ thị trường ôtô toàn cầu.
Cũng kể từ đó, việc thiết kế các mẫu xe mới trở nên thuận lợi với UAZ. Các mẫu xe mang số hiệu 450, 452, 452D,… lần lượt ra đời và là sự lựa chọn đáng cân nhắc tại các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu. Nhưng đây mới chỉ là sự khởi đầu cho chuỗi ngày tháng tươi đẹp của UAZ.
Sự bùng nổ của hãng xe nước Nga thực sự tới khi UAZ tung ra mẫu xe offroad huyền thoại 469 vào năm 1973. Xe được trang bị động cơ UMZ-452MI 74 mã lực, hộp số sàn 4 cấp cùng hệ dẫn động bốn bánh. Nó đã được thử nghiệm tại nhiều địa hình hiểm trở, trong đó có đợt trải nghiệm trên ngọn núi ELBRUS cao 4.000m so với mặt nước biển trong 25 phút – kỷ lục mà phải tới những năm 1990, Land Rover Defender mới có thể xô đổ.
UAZ-469 được đánh giá là mẫu xe thành công nhất của hãng sản xuất nước Nga. Tới nay, đã có khoảng 2 triệu chiếc được sản xuất. Xe đã lăn bánh tại hơn 70 quốc gia và đã gần như thoát khỏi bóng dáng của một chiếc xe dành cho quân sự ban đầu.
Song, UAZ cũng bước vào thời kỳ khủng hoảng như bao hãng xe khác tại Nga khi Liên bang Xô Viết sụp đổ năm 1991. Nền kinh tế thị trường hình thành dẫn tới sự cạnh tranh khốc liệt. Các dòng xe của phương Tây ồ ạt đổ vào Nga khi các rào cản được gỡ bỏ. UAZ-469 vẫn giữ được thế mạnh là độ bền. Nhưng tới thời điểm này, người tiêu dùng còn đòi hỏi một mẫu xe có mẫu mã đẹp thay vì chỉ là một chiếc xe chỉ biết đi.
Trải qua thời kỳ dài hoạt động cầm chừng, tới năm 2004, UAZ quyết định về tay Tổ hợp tài chính Severstal (Sollers OJSC) nhằm thoát cảnh phá sản. Mẫu xe ghi dấu ấn trong giai đoạn này là chiếc SUV có tên Patriot nhưng không thể đạt được thành công như chiếc 469 ngày nào.
Trong thời gian tới đây, theo tuyên bố từ chính Sollers OJSC và các quan chức Nga, UAZ sẽ thâm nhập thị trường Việt Nam, thậm chí có thể lắp ráp các sản phẩm thế mạnh tại nước ta.
[Lịch sử hãng xe] Mercedes-Benz và biểu tượng ngôi sao 3 cánh
